Осы аптада Factcheck.kz депутаттардың және желіде тараған ақпаратты тексеріп, сонымен қатар, әлем жаңалықтарына назар салды. Әдеттегідей жарияланған материалдарды бірге шолып шығайық.
Қазақстанда жыл сайын қанша елді мекенді су басады?
14 сәуірде өткен Мәжілістің пленарлы отырысында депутат Жамбыл Ахметбеков жыл сайын болатын су тасқыны жайында статистикалық дерек келтіріп, депутаттық сауал жолдады. Сауал барысында соңғы 5 жылдағы статистикаға назар аударып, су тасқынына қарсы іс-шаралардың осал жүріп жатқандығын атап өтті. Factcheck.kz сайты аталған деректерді тексеріп көрді.
Соңғы 5 жылдың өзінде Қазақстанда 272 елді мекенді су басты, бұл 6,5 мыңнан астам үй суға кетті деген сөз.
Жамбыл Ахметбеков
Үкім: Жалған және манипуляция
ҚР Төтенше жағдайлар министрлігінің бізге берген мәліметі бойынша, 2016 жылдан бері 5 жыл ішінде 160 елді мекен су астында қалды. Су тасқынынан 4595 үй, оның ішінде 12 672 тұрғын зардап шекті. Қайғылы жағдай тіркелмеген.
Көбіне Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Қарағанды, Қостанай, Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыстары зардап шекті. Су басудың негізгі себептері топырақтың терең қатуы және күзгі батпақтану, қар қоры нормаларының асып кетуі, сондай-ақ ауа температурасының көктемгі күрт көтерілуі болды. Толығырақ мына сілтемеде.
Facebook аустралиялық депутаттың парақшасын коронафейк жариялағаны үшін өшірді
Facebook әкімшілігі аустралиялық депутат Крейг Келлидің желідегі парақшасын өшірді. Компания депутатты коронавирусты қалай емдеуге болатыны жайлы жалған ақпарат таратты деп айыптады. Бұл туралы депутат 26 сәуірде Twitter парақшасында хабарлады.
«Халықты, (халық сайлаған) адамдарды цензураға бағынышты етіп, сөз бостандығынан айыруға болмайды. Бұл демократиямызға қауіп төндіреді. Әртүрлі пікір жалған ақпарат болып саналмайды. Сонымен қатар, Facebook “шынайы ақпараттың жалғыз қайнар көзі” деген пікірдің өзі шектен шыққанды білдіреді», – деді Келли.
Кейінірек депутат АВС телерадиокорпорациясына берген сұхбатында әлеуметтік желі қызметкерлерін «бұрын кітап өртегендермен» салыстырды. Ал Facebook компаниясының Аустралиядағы бөлімі цензура туралы барлық айыпты үзілді-кесілді жоққа шығарды. Бұған қоса Келлидің коронавирус туралы ақпаратты жариялауға қатысты әлеуметтік желі ережесін бірнеше рет бұзғанын атап өтті.
Фактчек | Sputnik-V вакцинасын алғандар Еуропаға саяхаттай алмайды
Жақында әлеуметтік желілерде ресейлік Sputnik-V вакцинасын салдырған адамдар Еуропа мемлекеттеріне саяхаттап бара алмайды деген ақпарат шықты. Оның себебі – Sputnik-V вакцинасы Еуроодақтың рұқсат етілген вакциналары қатарына кірмегендігі. Ақпарат қаншалықты рас? Factcheck.kz сайты тексеріп көрді.
Sputnik-V вакцинасы Еуроодақ тарапынан рұқсат алмаған
Үкім: Манипуляция
Еуроодақ тарапынан рұқсат етілген вакциналар тізімінде Sputnik-V расымен де кірмеген. European Medicines Agency әзірге тек 4 вакцинаға рұқсат берген. Ал Sputnik-V қазіргі уақытта тексеріліп жатыр. Толығырақ мына сілтемеде.
Еуроодақ рұқсат берген вакциналар:
- BioNTech-Pfizer (Германия-АҚШ);
- Moderna (АҚШ-Испания);
- AstraZaneca (Швеция-Ұлыбритания)
- Johnson & Johnson (АҚШ-Белгия)
Қазақстандағы ең жемқор мекеме анықталды
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы 2020 жылдың баяндамасын жариялады. Баяндамада жемқорлық жиілеген ведомстволар көрсетілген.
Агенттік 50,7 млрд. теңгені өтеді (белгіленген залалдың 60,1 млрд. теңгесінен), бұл 2019 жылдың көрсеткішінен екі есе жоғары (22,7 млрд. теңге).
Субъект | 2019 | 2020 | Динамика |
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет | 1717 | 1632 | -5% |
Ішкі істер министрлігі | 269 | 342 | +27% |
Ұлттық қауіпсіздік комитеті | 128 | 89 | -30% |
Прокуратура органдары | 65 | 78 | +20% |
Экономикалық тергеу қызметі | 21 | 21 | 0% |
Сонымен қатар, баяндамада 2020 жылы сыбайлас жемқорлық қылмыс жасағаны үшін 1021 адам сотталғаны көрсетілген.
Қылмыстың түрі | 2019 | 2020 | Динамика |
Пара алу | 649 | 568 | -12,5% |
Пара беру | 440 | 624 | +41,8% |
Алаяқтық | 327 | 316 | -3,3% |
Сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иемденіп алу немесе ысырап ету | 243 | 268 | +10,3% |
Лауазымдық өкілеттіктерін теріс пайдалану | 283 | 193 | -31,8% |
Басқа жарияланған материалдар
- Тоқаевқа үндеу жасаған журналистер мемлекеттік органдардың жабықтығы туралы айтты
- Apple және Facebook табысы екі есе артты
- Дуров телеграмда жаңа функция іске қосылатынын хабарлады
- Профессор Воробьевтің вакциналар, COVID-19 және постковид синдром туралы мәлімдемесіне фактчек
- Маскалар тиімсіздігі мен қауіпі туралы Стэнфорд зерттеуі дұрыс па?
- Ресей Apple компаниясына 12 млн доллар айыппұл салды
Біздің әлеуметтік желідегі, инстаграм, телеграм және фэйсбук парақшамызға жазылуды ұмытпаңыз. Егер Қазақстанның және басқа да медиада жарияланған материалға күмән келтірсеңіз, редакциямызға хабарлассаңыз болады. Шындыққа әркімнің-ақ бар таласы.
Пікір қалдыру үшін өз аккауныңызға кіріңіз.