Қазақстан билігі 2022 жылғы қаңтар қырғынындағы және одан кейінгі уақыттағы адам өлімі мен адам құқығының бұзылуын тиімді әрі әділ тергемеді. Үкімет кінәлі құқыққорғау қызметкерлерін анықтап, оларды жауапкершілікке тартпады. Бұл туралы Human Rights Watch ұйымы мәлімдеді.
HRW мәлімдеуінше, Қазақстан билігі қаңтар қырғынын біржақты тергеп жатыр. Соның салдарынан наразылыққа қатысқан және басқа да 1 000-нан астам адам “жаппай тәртіпсіздікке қатысты” деген айыппен сотталды.
Сонымен қатар ер адам өліміне қатысты тек бір офицер “билігін асыра пайдаланды” деген айыппен жауапқа тартылды. Ал қалған істер әлі күнге дейін аяқсыз.
Қаңтар қырғынынан кейін бір жылдай өтсе де, қаза тапқандардың отбасылары мен жүздеген жараланған немесе азапталғандар әлі әділеттілікті күтіп отыр. Қазақстандық серіктестер қаңтардағы оқиғаларды тәуелсіз әрі тиімді тергеу үшін дереу өз үндеулерін жаңартуы керек.
Михра Риттман, Орталық Азиядағы Human Rights Watch ұйымының ғылыми аға қызметкері
Ресми мәлімет бойынша, қаңтар қырғынында 238 адам қаза тапқан. Ал Human Rights Watch ұйымының құжатына сәйкес, жаппай тәртіпсіздікке ұласқан наразылық кезінде қауіпсіздік күштері кем дегенде төрт рет шамадан тыс күш қолданған: демонстранттар мен бүлікшілерге оқ атқан, салдарынан 10 адам қаза тапқан.
Қазақстан билігі шерушілердің өлімі мен ауыр жарақатына, сонымен бірге қаңтар қырғынына байланысты азаптау қылмыстарына кінәлілерді жазалауға жауапты, бірақ бір жылдан кейін бұл олардың назарындағы басты мәселе болмағаны анықталды. Қазақстандықтар құқыққорғау органдарының іс-әрекетін ақтауға тырыспай, сот төрелігін жүзеге асыруды қамтамасыз етуі керек.
Михра Риттман, Орталық Азиядағы Human Rights Watch ұйымының ғылыми аға қызметкері.
